Күрестен Олимпиада чемпионы қашан шығады?
Ислам Байрамуков: “500 мың доллар таба алмадық, бірақ намысымызды жоғалтпадық”
Күрес – қазақ халқының қанында бар спорт. Ежелгі дәуірден бері белдескен, шап беріп шеңгелдескен халықтың рухани жалғасы бүгінде Олимпиада кілемінде жалғасып келеді. Алайда, дәл осы еркін күресте Қазақстан Тәуелсіздік алғалы бері Олимпиада чемпионын шығара алмай келеді. Бұл – бүгінгі спорт жанашырлары мен жанкүйерлердің көкейінде тұрған ауыр сұрақ. Жауабын іздегендердің бірі – Сидней Олимпиадасының күміс жүлдегері, еліміздің белгілі балуаны Ислам Байрамуков.
Ол жақында «Берен Live» бағдарламасының қонағы болды. Шынайы сұхбат барысында спорттағы даңғыл жолының ар жағындағы күрделі шындықтарды жайып салды.
Ауылдан Олимп шыңына дейінгі жол
Ислам Байрамуков – Жамбыл облысы, Құлан өңірінен шыққан. «Біздің ауылда тек күрес үйірмесі болды. Таңдау болған жоқ, күресті таңдадық», – дейді ол. Боз кілемге деген махаббат ауылдағы қарапайым үйірмеден басталып, Қажымұқан Мұңайтпасов атындағы спорт-интернатта жалғасты.
Ол кеңестік жүйе мен Тәуелсіз Қазақстан спортындағы кезеңдерді де өткерді. Барселона Олимпиадасына неге бара алмағаны, 90-жылдардағы қаржылық қиындықтар, әділетсіздіктер – бұл сұхбатта ашық айтылды. «1992 жылы Олимпиадаға ілігу үшін 500 мың доллар керек болды. Бізде ондай мүмкіндік болмады», – дейді Ислам.
Сиднейдегі күміс – алтыннан артық па еді?..
2000 жылы Сидней Олимпиадасында Байрамуков елімізге күрестен күміс медаль сыйлады. Бұл – сол кездегі ең жоғары нәтиже еді. Алайда ол алтынға бір қадам қалғанда сүрінді. «Финалға ерекше дайындық керек. Жеңісті қолдан беріп қойдық», – деп мойындайды балуан.
Сұхбат барысында Азия чемпионаттарындағы қарсыластары, жаттығуда бірге жүрген Махарбек Хадарцев сияқты аңыз спортшылармен тәжірибе алмасуы, Иран балуандарының физикалық дайындығы жайлы да тың деректер айтылды.
«Қазақ күресін кім қорғайды?»
Сұхбаттың ең ауыр тұстарының бірі – бүгінгі ұлттық құраманың жай-күйі. Ислам Байрамуков елде легионерлердің көптігі, өз бапкерлеріміз бен балуандарымыздың көлеңкеде қалып жатқанын қынжыла жеткізді. «Бізде чемпион болатын балалар бар. Бірақ жүйе дұрыс емес. Спорт министрлігі не қарап отыр?» – дейді ол ашынып.
Қашан алтын аламыз?
Олимпиададан алтынсыз қайту – бір ұлттың үмітін кейінге қалдырумен тең. Ислам Байрамуковтың сұхбатынан кейінгі басты сұрақ: біз күрестен Олимпиада чемпионын қашан көреміз? Бұл тек спортшылар мен бапкерлердің емес, елдің де рухани сұранысына айналған мәселе.
Қорытынды
Ислам Байрамуковтың өмір жолы – қазақ спортындағы өрге жүзген, бірақ талай жерде тұсауланған тағдырлардың көрінісі. Оның сұхбаты бүгінгі спорт саласының шындығын ашып қана қоймай, ертеңіміз үшін дабыл қағып отыр. Бүгінгі жүйе өзгермесе, боз кілемде алтын көру арман күйінде қала беруі мүмкін…
