Қазақстандағы шахмат: Ақыл-ойдың аренасындағы асқақ жетістіктер
Жансая Әбдумәлік
Дереккөз: https://kazchess.kz/
Шахмат — Қазақстандағы ежелден танымал, терең тарихы мен халықаралық жетістіктері бар спорт түрі. Бұл ойын – тек спорт қана емес, сонымен қатар логика мен стратегиялық ойлаудың мектебі. Бүгінде қазақстандық шахматшылар әлемдік ареналарда ел намысын абыроймен қорғауда.
Тарихи деректер
Қазақстандағы шахматтың дамуы ХХ ғасырдың алғашқы жартысынан басталады. Кеңес дәуірінде шахмат мектептері ашылып, бұл интеллектуалдық спортқа мемлекет тарапынан ерекше көңіл бөлінді. Ал тәуелсіздік алғаннан кейін елімізде шахмат қайта жаңғырып, дамудың жаңа кезеңіне өтті.
1992 жылы Қазақстан Шахмат федерациясы құрылып, Халықаралық шахмат федерациясының (FIDE) толық мүшесі атанды.
Халықаралық жетістіктер
Қазақстан шахматшыларының жетістіктері халықаралық деңгейде жиі танылып жүр. Әсіресе әйелдер арасындағы шахмат мектебі әлемде жоғары бағаланады.
- Жансая Әбдумәлік – Қазақстан тарихындағы алғашқы әйел гроссмейстер. Ол 2021 жылы FIDE рейтингінде әлемдік ТОП-20 шахматшының қатарына енді.
- Бибісара Асаубаева – блиц шахматтан екі дүркін әлем чемпионы (2021, 2022). Ол – Азия тарихындағы ең жас әлем чемпионы.
- Динара Сәдуақасова – халықаралық гроссмейстер, жастар арасындағы әлем чемпионы (2010), Қазақстан әйелдер құрамасының капитаны.
- Рамазан Зеріпбай, Алан Шыңғысов, Әлихан Бейсенбай – жасөспірімдер арасындағы әлемдік жарыстарда үздік нәтиже көрсетіп келе жатқан жаңа буын шахматшылары.
Бибісара Асаубаева
Дереккөз: https://www.gov.kz/
Командалық жетістіктер
Қазақстан әйелдер құрамасы 2022 жылы Үндістанда өткен Шахмат Олимпиадасында төртінші орынды иеленіп, бұл ел тарихындағы ең үздік нәтижеге қол жеткізді.
Сондай-ақ жастар құрамалары әлем және Азия чемпионаттарында жиі жүлдегер атанып жүр. Бұл елде шахматтың жүйелі түрде дамып келе жатқанын көрсетеді.
Шахматты дамытудың мемлекеттік бағдарламалары
Қазақстанда шахмат тек спорт ретінде ғана емес, білім беру жүйесінің бір бөлігі ретінде де дамып келеді. Бірқатар мектептерде шахмат пән ретінде енгізіліп, балалардың логикалық ойлауын дамытуға сеп болуда.
Шахмат академиялары мен үйірмелер – Астана, Алматы, Шымкент, Қарағанды секілді қалаларда белсенді жұмыс істейді. Жансая Әбдумәліктің атымен аталған шахмат академиясы — ең танымалдарының бірі.
Қорытынды
Шахмат – Қазақстан үшін ұлттық мақтанышқа айналған ақыл-ой спорты. Қазіргі жетістіктер – ұзақ жылдық еңбектің жемісі, ал болашақта қазақстандық шахматтың әлемдік шахмат картасындағы орны одан әрі нығая түсері сөзсіз. Бүгінгі буын — ертеңгі әлем чемпиондары!
Динара Сәдуақасова
Дереккөз: https://wikipedia.org